18/07/2023
Purperbacterie zoekt ondernemer
Purperbacterie zorgt voor duurzamer en gezonder visvoer
De productie van traditioneel visvoer zorgt voor een grote druk op het milieu. De essentiële eiwitten worden grotendeels gehaald uit vismeel. Dat vismeel is afkomstig uit visvangst, wat tot overbevissing leidt. Visvoer op basis van de purperbacterie kan een duurzaam alternatief zijn, en bovendien gezonder ook. Dat blijkt uit het onderzoek van prof. Siegfried Vlaeminck (UAntwerpen). Hij en zijn collega’s vroegen recent een patent aan, en kijken uit naar een partner om hun product te commercialiseren.
1.De onderzoeker
Siegfried Vlaeminck werkt als professor milieutechnologie aan het departement Bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Samen met zijn team werkt hij al bijna tien jaar rond de eiwitrijke purperbacterie, die haar naam aan haar pigment dankt. ‘In Azië is deze bacterie al langer gekend, maar er werd geen commercieel gebruik van gemaakt’, vertelt de bio-ingenieur. ‘Wij zijn er systematisch en onderbouwd mee beginnen werken.’ De bacterie leek de wetenschappers beloftevol, want ze is een duurzaam alternatief voor traditioneel voer in de veeteelt en in de aquacultuur. ‘Voor standaardvoer is veel vis- en sojameel nodig. Dat zorgt voor een stevige ecologische voetafdruk: voor de sojateelt sneuvelden grote stukken Amazonewoud. Die situatie wordt hoe langer, hoe minder houdbaar. Microben zijn een interessant alternatief vanwege hun hoge groeisnelheid, hoog eiwitaandeel en laag waterverbruik.’ Vlaeminck doet ook onderzoek naar (drink) water en is op UAntwerpen promotor van de Leerstoel water-link.
2.Het onderzoek
De voorbije jaren voerden Siegfried Vlaeminck en zijn collega’s al meerdere projecten rond de purperbacterie uit. Zo bekeken ze of de bacterie gebruikt kan worden voor het kweken van gewassen en garnalen. De resultaten waren positief. Vlaeminck: ‘We kweekten de bacterie op afvalwater, dat boordevol nuttige bouwstoffen zit. Het afvalwater, bijvoorbeeld afkomstig uit een brouwerij, wordt gezuiverd en er wordt een bruikbaar microbieel product gewonnen. Twee vliegen in één klap.’
Sinds een tijdje focussen de wetenschappers op de productie van voeder voor siervissen. ‘Met het oog op de valorisatie van ons onderzoek zien we heel wat mogelijkheden in de productie van dergelijk voer.’
3.Het proces
De gewonnen biomassa, met de purperbacterie als hoofdrolspeler, werd de basis voor een nieuw visvoer. Dat werd uitgebreid getest op guppy’s. ‘Het zijn kleine en populaire vissen die heel geschikt zijn voor wetenschappelijk onderzoek’, legt de bio-ingenieur uit. ‘We controleerden onder meer of ze zich vlotter zouden voortplanten op basis van ons innovatief voer. Ook gingen we na of de guppy’s beter bestand zouden zijn tegen bepaalde ziektes.’
4.Het resultaat
Het voer op basis van een purperbacterie had positieve effecten op de guppypopulatie. De visjes groeiden
sneller, hadden meer kleur, zorgden voor meer nageslacht en toonden een betere overleving bij een bacteriële infectie dan hun collega’s die standaardvoer kregen. ‘Dit biedt heel veel perspectief’, zegt Vlaeminck. ‘Er is nog verder onderzoek nodig, maar dit voer kan mogelijk ook pakweg koikarpers – best dure vissen – gezonder maken. Ik denk ook aan bijvoorbeeld zalmkwekerijen: daar zitten vissen dicht op elkaar. Met ons voer zou de kweker minder antibiotica moeten gebruiken, wat weer positief is in de strijd tegen antibioticaresistentie.’
De Antwerpse wetenschappers vroegen ondertussen een patent aan voor hun innovatieve siervoer en verkennen de mogelijkheden om het product te commercialiseren. ‘We zouden de biomassa graag op grotere schaal gaan produceren. Voorlopig lukt dat in kleine bioreactoren en de eerste testen lopen op pilootschaal. Maar op termijn zal dat in een fabriek moeten gebeuren. Wij kunnen dit met geïnteresseerde ondernemers ontwikkelen. We staan ook open voor alle mogelijke pistes om het veelbelovende eindproduct op de markt te kunnen brengen.’